Sự phát triển của phong trào DIY trong làm mộc giúp mọi người có thể dễ dàng tự mình làm các đồ dùng từ gỗ một cách thuận lợi khi có rất nhiều tài liệu, video và hình ảnh hướng dẫn chi tiết trên internet.
Trong các nguyên liệu được sự dụng để DIY mộc thì gỗ thông pallet là được ưa chuộng hơn cả bởi chi phí hợp lý, tuy nhiên liệu việc sử dụng nguồn gỗ tái chế này có an toàn hay không thì còn rất ít thông tin chia sẻ về vấn đề này.
LiK Việt Nam xin tổng hợp thông tin cách phân biệt các loại gỗ tư pallet cũng như tính an toàn của từng loại như sau:
A. PALLET LÀ GÌ?
Là một cấu trúc phẳng dùng để cố định hàng hóa khi hàng được nâng lên bởi một xe hay tời nâng hoặc các thiết bị vận chuyển khác. Pallet có cấu tạo cơ bản của một đơn vị lượng tải (unit load) cho phép di chuyển và xếp vào kho một cách hiệu quả.
Hầu hết các pallet làm bằng gỗ, tuy nhiên cũng có những loại pallet được làm bằng nhựa, kim loại, giấy, vật liệu tái chế. Mỗi loại vật liệu có những ưu nhược điểm khác nhau. Pallet gỗ là loại phổ biến nhất do kết hợp được các yếu tố giá thành rẻ, số lượng sản xuất không hạn chế theo đơn đặt hàng, chắc chắn, dễ sử dụng, thích ứng tốt với nhiều loại hàng hóa cũng như có thể sản xuất với đơn hàng số lượng nhỏ và là lựa chọn duy nhất cho hàng hóa xuất khẩu, hàng hóa dùng pallet một lần.
B. GỖ PALLET CÓ AN TOÀN ĐỂ SỬ DỤNG?
Dạo gần đầy rộ lên xu hướng chia sẻ kinh nghiệm tái chế gỗ pallet thành đồ dùng gia đình, khá tiết kiệm. Tuy nhiên cái gì cũng có mục đích của nó, gỗ pallet dùng để vận chuyển, gỗ dùng cho gia đình lại có những tiêu chuẩn khác. Điều đáng nói là gỗ pallet làm việc trong những môi trường rất khắc nghiệt, mưa nắng độ ẩm đủ loại thời tiết, thứ mà nó chuyên chở có thể là dầu, hóa chất độc hại và có thể bị dính vào, hoặc có những tấm pallet được xử lý hóa chất (ngâm, xịt) để trở nên bền hơn, hay sử dụng gỗ chứa ký sinh trùng, côn trùng có hại, tuyệt đối không sử dụng những tấm pallet này cho đồ gia đình.
C. PHÂN LOẠI PALLET GỖ
1. Gỗ Pallet chuẩn quốc tế (IPPC)
IPPC: International Plant Protection Convention, Công ước Bảo vệ Cây xanh Quốc tế yêu cầu tấm pallet không được chứa côn trùng và ký sinh trùng, và được “xử lý”, hai ký tự ở kế bên thể hiện phương pháp xử lý.
[HT]: Xử lý bằng nhiệt (heat), đốt gỗ trong nhiệt độ 56-60 độ C. Gỗ xử lý nhiệt an toàn cho người.
[KD]: Xử lý bằng lò sấy (kiln-dried), tức cũng là nhiệt, nhưng “sấy” ở nhiệt độ có thể thấp hơn, mục đích là giảm lượng ẩm trong gỗ xuống. Một số lò sấy ở nhiệt độ tiêu chuẩn như xử lý nhiệt, nên có thể sẽ thấy ký hiệu kép là [KD-HT]. Một số loại gỗ cây khi sấy sẽ tiết nhựa cây ra, khiến gỗ nhìn loang lổ đen, hay có vẻ rất cũ. Không được đẹp, nhưng gỗ này lại an toàn sử dụng.
[DB]: Đã được bốc dỡ (debarked), loại này phổ biến nhất. Cái này có nghĩa là tấm gỗ đã được cắt ra, chứ không nói về phương pháp xử lý, nên thường nó sẽ đi chung với ký tự khác, vì vậy cần xem thêm ký tự còn lại để biết gỗ có an toàn không.
[MB]: Xử lý bằng thuốc trừ sâu (Methyl bromide), tấm gỗ được hun trong hóa chất diệt côn trùng. Đây là phương pháp bị cấm ở nhiều nước vì nó gây hại cho người vận chuyển. Gỗ MB cần hủy một cách chuyên nghiệp, không tái chế, không đốt, việc sử dụng có thể gây dị ứng, khó thở, các bệnh hô hấp. Không được loại gỗ này.
[Các ký tự khác] Đôi khi có các ký tự đặc biệt về xuất xứ, loại gỗ. Nếu bạn không search Internet được nó có nghĩa là gì, tránh sử dụng nó.
2. Gỗ Pallet châu Âu
Tấm gỗ châu Âu đơn giản hơn, đôi khi có hoặc không có logo của IPPC, mà chỉ có mã EPAL hoặc EUR. Tất cả gỗ châu Âu đều cấm xử lý hóa chất. Gỗ mã EPAL có nghĩa là được xử lý nhiệt (giống HT). Mã EUR nghĩa là loại cũ, dùng trong hệ thống tàu hỏa cũ của châu Âu, gỗ mã EUR vẫn có thể có thêm mã EPAL. Nói chung gỗ chỉ có mã EUR không tệ, nhưng có thêm mã EPAL thì càng tốt.
3. Gỗ Pallet có màu
Tấm pallet có màu thường được đánh dấu để vận chuyển hóa chất, gỗ này được xử lý hóa chất rất nhiều để tăng độ bền, không sử dụng tấm pallet có màu.
4. Gỗ Pallet không có ký hiệu gì cả
Có hai khả năng:
Đây là gỗ dùng một lần, trong vận chuyển vật liệu xây dựng nặng. Vì thường nóhư luôn sau khi vận chuyển nên người ta không gắn mã. Loại này thực ra an toàn,nhưng thường hư hỏng sẵn.Không phải nước nào cũng là thành viên của công ướcIPPC, nghĩa là không phải nước nào cũng xử lý gỗ theo tiêu chuẩn và có mã intrên tấm pallet. Việt Nam là thành viên của IPPC, vì vậy theo nguyên tắc gỗxuất xứ Việt Nam cũng phải có mã IPPC.
Do cả hai khả năng trên, tốt nhất, không sử dụng tấm pallet không có ký hiệu gì cả.
Nhìn chung, tấm gỗ pallet, dù an toàn, cũng được khuyến khích sử dụng cho các project ngoài trời hay ít tiếp xúc với người, vật nuôi, cây trồng, trong ga-ra. Không sử dụng tấm gỗ pallet làm thớt, hay các đồ dùng tiếp xúc trực tiếp với thức ăn.
Tóm lại, chỉ sử dụng tấm pallet nếu biết rõ về nguồn gốc, cách xử lý gỗ, tránh gỗ xử lý hóa chất [MB], gỗ có màu hay gỗ không có ký hiệu.
Bài viết tham khảo thông tin từ các nguồn chia sẻ đáng tin cậy về pallet: diễn dàn lammoc, thichlammoc, vantaidvn.